Uşak – Sivaslı – Hacım Sultan  Köyünde

Uşak’taki tarihi bilinen en eski Bektaşi zaviyesi Hacım Sultan’dır. Zaviye Germiyanoğlu I. Yakub Bey tarafından H.721/ M.1321 tarihinde Hacım Sultan köyüne yaptırılmıştır. Bugün bu köy, Uşak iline bağlı Sivaslı ilçesi sınırları içinde yer almaktadır. Germiyanoğulları Beyliği dönemine ait olan Hacım Sultan Zaviyesi, Osmanlıların bölgeyi ele geçirmesiyle birlikte hiçbir tahribata uğramamış, vakfın şartlarına uygun biçimde bölgedeki faaliyetlerine devam edebilmiştir. Hacım Sultan Zaviyesi, Uşak ilinden 35 kilometre uzaklıktaki, Sivaslı ilçesine bağlı, Hacım Köyü mezarlığı ortasında bulunmaktadır. Bu zaviyeden günümüze sadece türbe ulaşmıştır. Fakat köyde yaşayan ihtiyarların türbenin karşısında eskiden bir takım binaların bulunduğunu bir deprem sonunda yıkıldıklarını söylemesi, zaviye binası ve müştemilâtının yakın zamana kadar ayakta olduğunu göstermektedir.

Türbe bahçesinin girişindeki, sağ tarafta duvara bitişik durumda H. 1300 (M. 1882-1883) tarihli kitâbesi olan bir çeşme mevcuttur. Ayrıca türbe bahçesinin giriş kapısında da H. 1301 (M. 1883-1884) tarihli başka bir kitâbe vardır. Fakat bu tarihler türbenin yapılışını gösteren tarihler değildir. Bahçenin sonunda bulunan türbede, yapılış tarihini belli eden bir kitabe yoktur. Kitâbe taşının konulması gereken yer, çukur biçiminde olup, içi boş bırakılmış, onun üst tarafına H. 1229 (M. 1813-1814) tarihi boya ile geç devirde yazılmıştır. Türbenin esas yapılış tarihinin yazılı olduğu yer tamir sırasında kapatılarak şimdiki tarih üzerine tekrar yazılmış olmalıdır. Türbenin duvarlarında veya içerisinde yapılış tarihini gösteren başka bir ibare de bulunmamaktadır. Hacım Sultan Türbesi sekizgen ana mekân ve önünde bulunan dikdörtgen giriş yerinden meydana gelmiştir. Giriş yerinin cephesinde yerden bir bir buçuk metre yüksekliğindeki konsollar üzerine oturan bir sivri kemer vardır. Bu kısmın üstünü tek aynalı tonoz örtmektedir. İçi tamamen, dış kısımları kısmen sarımtırak mermerlerle kaplıdır. Buradan basık kemerli bir kapı ile sekizgen türbe odasına geçilmektedir. Türbenin duvarları düz ve badanalanmış, üstü sekizgen bir kubbe ile örtülmüştür. Türbenin oldukça sade yapılmış olduğunu, kubbe ortasında 19. yüzyıla ait renkli kolon işleri de bulunmaktadır. Yerinde yaptığımız incelemelerde, türbenin yakın bir tarihte çıkan ufak bir yangın sebebiyle, iç kısımdaki duvarların karamış olduğunu, ayrıca tavana asılı Hacım Sultan’a ait olduğu söylenen tahta asanın büyük zarar gördüğü tespit edildi. Türbede yine tavana asılı bulunan ve Hacı Bektaş tarafından Hacım Sultan’a verilen “bâtın kılıcı” nın yerine sembolik olarak asılmış bir demir kılıçda (aslı tahtadan) bulunmaktadır. Türbenin içinde Hacım Sultan’a ait sanduka da yer almaktadır. Türbede sandukanın altında asıl mezarın bulunduğu yerden Çile Tepesi diye bilinen yere ulaşan gizli bir tünel de bulunmaktadır. Bu tünelin diğer kollarının ise farklı yere çıktığı köy ahalisi tarafından anlatılmaktadır. Bugün bu tünelin giriş yeri betonla kapatır. Tüneller ise kullanılmamaktadır.