Afyon – Başmakcı – YAKA BELDESİNDE

Yaka beldesinde “Ayşe Abdurrahman” isimleriyle anılan türbe Höyük’ün güney batısında yer almaktadır. Rivayetlere göre, Ayşe Ana iyi biri olduğu halde Yakalılar onu bir türlü kabullenemez. Ayşe Ana’ya etmedikleri kötülük kalmaz. Taşa tutar, dışlar, onu “Kahpe Ayşe”, diye çağırırlar. Sonunda Ayşe Ana yapılan kötülüklere dayanamaz ve bir gün olur ki, “Yazın koyacak yer bulmayın, kışın da yiyecek bir şey bulamayın”, diye bedduada bulunur. Yakalılar zaman zaman, bu sözün günümüzde de geçerli olduğuna inanırlar.
Ayşe Ana her yıl hacda görülürmüş. Abdurrahman Dede de Çal tarafından imiş. Haccda Ayşe Ana’yı görür, orada konuşurlar. Abdurrahman Dede bir gün Yaka’ya gelerek Hacı Ayşe’yi sorar. Yakalılar “Hacı Ayşe” diye birinin olmadığını, fakat köyün dışında kendi halinde deli ve kahpe bir Ayşe’nin olduğunu söylerler.
Halbuki bu şekilde tanıtılan Ayşe Ana gerçekten Abdurrahman Dede’nin haccda gördüğü Ayşe’dir. Gerçek böylece ortaya çıkar. Şimdi türbede biri uzun, diğeri kısa iki mezar bulunmaktadır. Uzun mezarın Abdurrahman Dede’ye, kısa mezarın Ayşe Ana’ya ait olduğu söylenir. Fakat ne zaman yaşadıkları hakkında kesin bir bilgi yoktur.
Türbenin çevresinde bulunan ardıç ve benzeri ağaçlar bu türbenin hatırına kesilmemiş ve günümüze kadar kalmıştır. 1980’lere kadar adağı olanlar çocukları toplayarak türbeye götürürler, orada etli yemek yedirirlerdi. Günümüzde artık bu geleneğin uygulanmadığı anlatılır.
Berber Zeki Akçan tarafından höyüğün yanında bulunan bu türbenin üç kere yıkıldığı ve sonra tekrar yapıldığı anlatılır.

Kaynaklar ; Afyon Evliyaları , Abdulhalim Durma