Bursa – Harmancık İlçesindeki Türbeler

Demir Kaynak Dede ( Hoban Dede )
Yeri: Hobandanisment Köyü’nün 1,5 km kadar güneydoğusunda, düz tarlaların arasında, eski mezarlık içinde yer almaktadır.
Dede, Harmancık’a baglı Gülözü, Nalbant ve Hobandanisment köylerinin ortasında bir yerde bulunduğundan bu köyler dedeye sahip çıkmaktadır. Dede sahibi denilen aile Hobandanisment köyünde oturduğu için dede de bu köye ait kabul edilmektedir. Yörenin tamamında bilinen ve çok rağbet edilen dedelerden birisi olduğu için uygulamalardaki zenginlik, kendisini önemli ölçüde belli etmektedir. Felçliler, yürüyemeyen, konuşamayan ve gelisimi problemli olan çocuklar, eli titreyenler, akıl hastaları dâhil hemen her türden hastalarla hayvanı
hastalananlar bu mekâna gelmekte ya da getirilmektedir. Türbeye cumartesi günleri sabahtan gelmek önemli kabul edilmektedir. Dedeler Dedesi’nde olduğu gibi Hoban Dede için de Dede Sahibi denilen bir kisi bulunmaktadır ve gelenler mutlaka o kisiye uğrayarak hasta olan hayvanları ise bir miktar tuz alarak gitmektedirler. Eğer ihtiyaçları giderilirse tekrar dedeye gelerek adaklarını dede sahibine bırakmaktadırlar.

Dedede yapılanlar diğer dedelerde yapılanlarla benzerlikler gösterse de birtakım farklılıklar mevcuttur. Burada yapılanlar; hastayı yatırın bulunduğu alanda yalnız bırakma, içeride namaz kılma, kabrin ya da türbenin etrafını yedi kez  ihlâs ya da Ayet el- Kürsi okuyarak dönme, üzerindeki bir giysi ya da giysinin bir parçasını türbenin tavanına asma  ve türbede para ve yiyecek (gözleme, seker, yumurta) bırakma salgın hastalığa yakalanmışsa dede sahibine tuz götürme ve ondan ayrıca tuz alarak hayvanlara yedirme ve mutlaka bir tavuk ya da küçükbas bir hayvanı adama en çok bilinen uygulamalardır.

Hatıp Kızı Türbesi
Harmancık Çakmak Köyünün 2 km. kadar güneyinde, köyü ilçeye bağlayan yolun hemen kenarındadır. Yoldan geçerken rahatlıkla görülebilmektedir. Bir bayana aittir ve yörenin en değişik uygulamalarına sahne olan bir dededir. Onun Orhaneli’ne bağlı Sırıl Köyü’nde türbesi bulunan Kurtçu Mehmet Efendi’nin hanımı olduğu söylenmektedir. Ama bunun doğru olma ihtimali yoktur. Sadece iki kabrin bulunduğu alanlar uzak mesafeden birbirini görebilecek konumda bulunmaktadır.

Mezarlık Dedesi
Harmancık Akpınar Köyünün 500 m. Kadar güneyinde, köy mezarlığı içindedir. Dedeye hıdrellezde ve yağmur duası için gidilmektedir. Yörede en değisik uygulamalardan birisi de bu dede de yapılmaktadır. Dedenin kabrinin yanında sürekli iki adet yuvarlak tas bulundurulmaktadır. Bu taslar, yağmur duası yapılacağı zaman alınarak suyu bol olan bir çeşme aharına konulmaktadır yani taslar ıslatılmaktadır. Şayet yağmur yağarsa taşlar bir dahaki yağmur duasında kullanılmak üzere alındığı yere konulmaktadır. Ayrıca insanlar çesitli hacetleri için de bu dedeye gelmekte ve dualar ederek mezarın etrafında dönerek başucundaki ağaca çaput bağlayıp ayrılmaktadırlar

Fidan Ana
Harmancık’ın Harmanakalan Köyü’nün Türbe Mahallesi’nde bulunmaktadır. Yörenin tamamında bulunan birkaç kadın dededen birisi de “Fidan Ana” adıyla tanınan türbedir. Özellikle kadınlar tarafından oldukça rağbet gören ve diğer türbe ve yatırlarda görülmeyen değişik bir uygulamanın yapıldığı bir türbe konumundadır.

Kaynak : Bursa ve çevresinde ki ziyaret yerleri ve bunların etrafında oluşan dini inançlar , Hasan Basri Alkaya , yüksek lisans tezi