eskişehir – mihllıçcık – KAYI KÖYÜ
Yapı, mimari özelliklerine dayanılarak 14. yüzyıla tarihLenmektedir. Duvarlarıyla örtüsü sağlam, pencere ve kapı açıklıklan boş ve bakımsızdır. Kare planlı, kubbe örtülüdür. Doğusunda kare planlı bir avlu bulunur. Yapının kuzey cephe ekseninde sivri kemer alınlıklı, basık kemerli bir kapı yer alır. Alınlığın içerisinde basık kemerli boş kitabelik bulunur. Doğu ve batı cephe eksenlerinde sivri kemerli çökertme alınlıklı dikdörtgen biçimli birer pencere yer alır. Pencerelerin içlerine yarı yüksekliğe kadar moloz taş doldurulmuştur.
Güney duvar ekseninin doğusunda, sonradan açılmış dikdörtgen biçimli bir açıklık bulunmaktadır. Dış cephe düzeni kapı ve pencere biçimleriyle içeriye yansır. Dıştan prizmatik külah şekli verilmiş kalaslarla kaplanan kubbesine on sıra mukarnas dolgulu köşe üçgenleriyle geçilir. Kubbe eteğini dik ve çapraz yerleştirilmiş tuğlalarla oluşturulmuş bir şerit dolanmaktadır. Kubbenin üst kısmı, tepede dökülmüştür. Yapının duvarlarında, düzensiz almaşık teknikle tuğla-kesme ve moloz taş kullanılmıştır. Kuzey cephe, altta bir sıra kesme taş, üç sıra tuğla, üstte bir sıra kesme taş iki sıra tuğlayla örülmüştür.
Kapı ve pencere alınlık kemerleriyle kubbede düz istifle şaşırtmalı teknikte tuğla, kapı lento ve sövelerinde mermer, geçişlerin mukarnas dolgularında alçı, iç duvarlarda sıva, güney ve batı cephelerin pencere lentoları ile kubbenin dış kaplamasında ahşap kullanılmıştır. Köşe üçgenlerin başlangıç seviyesinde, bütün duvarları, eş aralıklı üçer dilimli tek sıra kalemişi palmet motifleri dolanır. Köşe üçgenlerinin üzerinde, kubbe eteğini dolanan tuğlaların çapraz ve düz dizilimiyle oluşturmuş bezemeli kuşağın dışında, yapının süslemesi bulunmamaktadır.
Kaynak ; Eskişehir Zaviye ve Türbeleri , Anadolu üniversitesi, Prof Dr. Erdal Altınsapan – Doç. Dr. Canan Parla .
Eskişehir Mevlevihanesi , Kesit Yayınları , Dr. Hasan Hüseyin Adalıoğlu – Nizamettin Arslan