kayseri – bünyan – burhaniye köyü
Seyyid Yahya Rıza Sevgili Efendi, 1912 yılında Kayseri – Bünyan ilçesi Karakaya köyünde dünyaya gelmiştir. Babası kadiri Şeyhlerinden Osman Efendi annesi Mevlüde Hanımdır.
Babası Kadiri Şeyhi Osman Efendi
Yahya Efendi neseb itibariyle Peygamber Efendimize dayandığını kendi beytinde şöyle ifade eder.
Ceddim Muhammed Mustafa
İnanmayan ummasın vefa
Burhaniye köyüm Bünyan emelim
Kayseri Gültepe nakli semerim
Babam yurdu Karakaya bilmektir.
Emir Yakup oğulları diye tanınan dedeleri sırası ile şöyledir:
Seyyid İshak-Molla Osman-İshak Çelebi-Kara Ahmet-Merdan Ali-Deli Seyyid-Merdan Ali Dedesi
Seyyid İshak ve Oğlu Molla Osman Belhten Kayseriye gelip oradanda Karakaya köyüne gelmişlerdir. 1912 yılında Karakayada dünyaya gelen Yahya Efendi önce Burhaniye Köyüne daha sonra 1952 yılında Kayseriye göç ederek Gültepe mahallesine yerleşmiştir. Hayatının son dönemine kadar burada yaşamıştır.
Yahya Efendi tasavvuf alanın da Erzurum’da son dönem meşhur Nakşi Şeyhlerinden olan Alvar İmamı diye Maruf Muhammed Lütfi Efe ve kardeşi Vehbi Efe Hazretlerine intisab ederek manevi sahadaki seyr-ü suluküne başlamıştır. Yahya Efendi Hazretleri sohbetlerinde en çok Vehbi Efendi Hazretlerinden feyz alıp onun teveccühüne mazhar oldugunu ifade etmişlerdir.Onunla ilgili Divanında şunları söylemiştir:
Vehbinin ateşi canımı yakar
Vehbisiz cihana gözümü bakar
Vehbiden ayrılan canını yakar
Hergünüm bizardır kimseler bilmez
Doldu şu gözüme şu kanlı yaşlar
Bahar mevsiminde yeşillendi ağaçlar
Vehbimde canıma ateş bağışlar
Bu derdi zarimden kimseler bilmez
Ağlamaktır halim görenler bilmez
Yanıyor ciğerim yanmayan bilmez
Hayali perdede duranlar bilmez
Vehbiyi görmeyen gözler ne bilir
Bu RIZA gözü gönlü yarinde
Bir gül gibi açmış Vehbi ilinde
Her ne söyler ise Vehbi ilinde
Vehbisiz bağların bülbülü bilinmez
Tasavvuf geleneğinde Yunus Emre ve Niyaz-i Mısri gibi Hakk aşıklarının yolundan giden Şeyh Yahya Efendi Hazretleri Vecd ve ilahi aşk halinin çok erken yaşlarda başladığını yine kendi sohbetlerinde ifade ederlerdi. Ömrünü yüce dinin anlatılmasına ve yayılmasına adayan Yahya Efendi hazretleri ALLAH’a vuslatı dervişlikte bulduğu için onlarla beraber oturur sohbet eder ve sohbetide kendi yolu olarak nitelendirirdi. Bu sebepledir ki müridleri sohbetlerini imkan nisbetin de kaydetmeye çalışmış ve bunları Sohbetler adı altında kitap haline getirmişlerdir.
Merhum Yahya Efendi Hazretlerinin en önemli eseri ilahi aşk halindeyken söylenip sadece kaydedilebilenlerden bize intikal eden DİVAN ıdır.Sohbetlerinde olduğu gibi Divanında da şeriatın ve hakikatın esaslarını bütün esrarıyla ortaya koymuşlardır.
Tasavvuf meşrebinin temsilcilerinden olan Yahya Efendi Hazretleride tasavvufun yaşanış şekli olan tarikatı şöyle tarif eder:
”Şeriat,Tarikat,hakikat,Marifetullah….. Herkim hakikatı bulursa marifete yolu geçer.Evvela şeriatın yolunda doğru olacaksın şeriata muhalif bir halin varsa onu düzelteceksin şeriat ve tarikat birbirinden ayrı şeyler değildir.Şeriat ALLAH-ü Zülcelalin Kuranın ahkamıdır.Tarikat ise ALLAH-ü Zülcelale giden bir yol demektir.”
Yahya Efendi hazretleri sohbetlerinde arkadaşlarının maddi ve manevi yönden gelişmelerini sağlayacak birçok konuda tavsiye ve öğütlerde bulunmuştur.Allah ü Zülcelal e kulluk onun yolunda dost doğru yürümek efendimiz (s.a.v) e hakkıyla ümmet olmak kısacası iyi bir Müslüman olmanın temel ilkelerini arkadaşlarına ve tüm müminlere hayatı boyunca anlatmıştır.
Bu nasihatlerden bazıları şunlardır.
“Ey müminler Allah’a itaat etmekten başka güzel bir iş yoktur. Allah’a muti olmaktan ve ona ibadet etmeten başka bir doğru yol yoktur. Allah’ı sevenleri seversen Allah’ı ananlar ile sende anar isen Allah’ı razı edenlerle sende beraber olur isen ve Allah’ın takdirine rıza gösterirsen bundan bir sevgi elde eder ve kamil bir insan olursun. Allah’ın nehyettiği şeylere dalarsan münkir ve kafirlerle beraber olursan dinin emretmediği doğrultuda hareket edersen Hz. Muhammed (s.a.v.) ın sünnetinin dışında yürürsen o zaman Allah’ın lanetine mazhar olmuş olursun.”
Dünyaya mağrur olmamak…..
“Ey müminler bir düşünün …. Bu dünya hayatı çok vefasızdır.Nice insanlar bu dünya hayatına mağrur olup asıl hedefi ve maksadı unutmuş sonrada dünyada sahip oldugu her şey elinden çıkıp gitmiştir.”
İlmin değeri…..
“Ey müminler kara cahillerden olmayınız.Sadece ilimde yeterli değildir.İnsana amelde lazımdır.Bundan dolayı daima bilmediğiniz şeyleri öğreniniz.Hakikatın yolunu öğrenip hakikatı tanıyınız.”
“İnsan ölünce dünyaya geri gelmesi muhaldir.Dünya bir misafirhanedir.Biz insanlığın hilkatini elde etmemiz cennet ve cehennem yollarını bulmamız için dünyaya geldik.Herkes hürdür cebriyet yoktur.Amma her şeyde bir cebriyet vardır.Kuran-ı Kerim in emirleri insanı cebriyete koymuştur.Tam hür değiliz.Emirleri tutmayanlara büyük cezalar vardır.İnsanlar günah ve küfürleri sebebi ile cehenneme giderler.”
“Kuranı ve onun emir ve nehiylerini tatbik etmek ilimle olur.İnsanları kemale getiren ilimdir. Allah-ü Teala kıyamet gününde benim zikrimden kuranımdan yüz çeviren kimseleri hesaba çekip cezalandıracağım onları ama olarak haşredeceğim geçimlerini daraltacağım diye Kuranında beyan etmektedir.Onun için sizler Kuranın emirlerini yerine getirmede azami gayret göstereceksiniz.Kuransız iman olmaz.”
Namazın önemi….
“Namaz kılan kimseler namaz daki okunan sureler ayetler Kurandır.İşte namaz kılan kimseler bu sureleri okumakla Kuranı okumuş olurlar.Namazı kılmayan kimseler Kurana uymamış olurlar.Namaz huzuru ilahidir.Şükürlerin en büyüğü namaz dır.Bir insanın Allah’ın nimetlerini yiyip de “Yarabbi şükür “demesi şükür değildir.Kim ki namazı kılar ibadetlerini yaparsa şükrü eda etmiş olur.”
Kulluğun önemi (O’na kul olmak)
“En büyük kemal derece kulluktaki ibadetin kemalidir.Peygamberler veliler alimler abidler Salihler kullukta hizmet ederek daima derece ve kemaller elde etmişlerdir.Yaratılmışın küllîsi Allah’a muhtaçtır.Allah Teala ise hiçbir şeye muhtaç değildir. Kul Hakkın rızasına ibadet ve taat ile ulaşır.”
“Allah dinine sahip çıkan Müslümanları sever. Allah tealada onlara sahip çıkar, onları korur ve muhafaza eder ve onlara yardım eder.”
Doğru ve dürüst olmak….
“Ey müminler Bir lokma haram yiyenin kırk gün ibadeti kabul olmaz.Sakalda saçta kılıkta iş yok.İş dorulukta ve güzel ahlakta.yaştada iş yok.Bir kadınla zina eden o kadından daha kötüdür.İsterse temiz adam olsun.İstikametlerinizi Allah tealaya düz olarak yönelterek insanları aldatmayacaksınız.Ölçü ve tartınıza çok dikkat edin.Evvelki ümmetlerin helaklarının bir kısmı ölçü ve tartılarında eksik ve hile yaptıklarıdan olmuştur.Haramdan çok olacağına helalden az olan daha hayırlıdır.Bir kimse gece namaz kılmaya kalksa çocuklarından ayrı odada çok namaz kılmaktansa çocuklarının bulundugu odada az namaz kılması daha hayırlıdır.”
Hayatı boyunca binlerce insanı irşad eden merhum Seyyid Yahya Efendi hazretleri 31 temmuz 2001 yılında Maşukuna kavuşmuştur. Merhuma Allah’tan rahmet diliyor ve şefaatını umuyoruz.
Kaynak ; Kayseri ve Çevresinde Ziyaret Yerleri , Kayseri Büyükşehir Belediyesi Yayınları